Eg skreiv i går om boka av Sofi Oksanen; Putins krig mot kvinner. Det er ei sakprosabok, ho er elles kjent for fleire romanar.

Wikipedia skriv dette om boka:

I denne boken tar Oksanen for seg Russlands invasjoner av naboland. Hun går inn på Russlands krigføring og omfattende krigsforbrytelser mot Ukraina, og spesielt de russiske forsøkene på å nedkjempe ukrainsk kultur, språk og tradisjon. Grov seksualisert vold, særlig mot ukrainiske kvinner, er blant virkemidlene, som en videreføring av Den Røde Armés massevoldtekter i de baltiske landene mot slutten av 2. verdenskrig.

Boken er skrevet som sakprosa, med kildehenvisninger til vitneutsagn og annet bevismateriale.

Per mars 2024 har boken blitt oversatt til 46 språk. På engelsk har boken tittel Same River Twice – Putin’s War against Women. Boken er forbudt i Russland. 

Boka har fem kapittel pluss innledning og epilog. Men kapitla er delte inn i fleire korte underkapittel:

Innledning

I. Seksuell vold som våpen

Fotografiet. Et folk blir utslettet når minnet blir slettet

En ødelagt plante. Dokumentering av seksuelle forbrytelser

Rettferdjghet. Taushet og skam er ikke rettferdighet

II. Fra soldater til krigsforbrytere

Helten. Myten om den store fedrelandskrigen

Loven. Når undertrykkeren får lage loven

Befrieren. Når oppgaven ikke svarer til forventningen

Facisten. Hvordan fiendebilder blir skapt

Dyr og elementer. Når ord er handling

Nasjonalfølelse. Et folk som ikke kjenner grenser

III Homo Putinicus

Russisk fødebag. Hvordan får en mødrene til å støtte krig

Splitt og hersk. Hvordan kvinners rettigheter ble vestlig importvare i Russland

Kvinnene vil nok føde. Ordtak som ikke blir foreldet

Forbildene. Hvorfor Russland erklærte at feministene er terrorister

Seierstegnet. Hvorfor russiske soldater stjeler dameundertøy

Trusler. Seksuell vold som ikke kjenner grenser

Kanonføde. Hvordan den russiske eliten holder krigen på avstand

Makt. Hvorfor Putin er uten skjorte

Revolusjon i likestillingen. Politikken kan ha et kvinnelig ansikt

IV Lynkurs i russisk kolonialisme

Krimnesi. Hvordan Russland skaffer seg besittelser

Deportasjonene. Hvorfor Russland stjeler barn fra Ukraina

Fortid som ikke er fortid. Det trengs mot for å lete etter kunnskap

V. Eksportproduktet

Fra desinformasjonsfabrikker til trollfabrikker. Hvordan misogyni ble et redskap for imperialisme

Hensikten. Kvinnehat forener og skiller

Epilog

Kildeoversikt

I dei fleste kapitla er det aktuelle eksempel på det forfattaren vil ha fram. Ho er engasjert, ho har sjølv familie i Estland som har opplevd det ho skriv om. Ei grandtante til Oksanen vart stum etter å ha blitt torturert under 2. verdskrigen. Resten av livet snakka ho ikkje. Vald mot kvinner i krig må vi snakke om, det er elefanten i rommet, meiner forfattaren.

Det er gått ein heil månad sidan sist eg skreiv på bloggen. Du trudde kan hende at eg ville slutte, eg trudde mest det sjølv også. Men litt av problemet har vore at det tekniske ikkje har fungert etter at det var ei oppgradering av programvaren. Men i går snakka eg med Sigmund om det, og han fann ut kva som var problemet, og dermed kunne skrivinga starte att.

Når eg skriv dette, har pinsehøgtida blitt feira i bygd og by. I går var det gudsteneste i Mandal kirke, og Reidun hadde ansvar for kyrkjekaffe. Dei kokte 10 liter, så det må ha vore nokre folk, for det meste vart drukke opp. Laget sitt Gå Ut senter på Hald var med i gudstenesten, så tekstar var lesne på mange tungemål, akkurat som den første pinsedagen.

Ettersom pinsehelga og 17. mai kom nær kvarandre i år, var det mange som nytta høvet til å dra på tur. Mest alle som reiste til og frå Sørlandet opplevde at turen gjekk godt, i alle fall i høve til ulukker på vegane, sa politiet i kveld.

Sjølv har eg halde meg heime. Eg har ein stor stabel med bøker som eg held på med. Akkurat no er det Sofi Oksanen si bok Putins krig mot kvinner som ligg øvst. Den er tankevekkande på mange måtar og kan absolutt anbefalast.

I dag var vi i Lyngdal og feira søster Jorunn sine 75 år. Vi var ganske mange, for av søskena var både eg og Reidun, Solvor og Gaute, Hermund og Kari, og så var Sigurd med. Brit er som søster for oss, sjølv om ho er søskenbarn. Av barna var Torunn Irene og Tom Andreas med tre barn og Gunn Randi og Bård, så var det fire gamle venner frå Ålgård og Steinar, Gro og Anne Synnøve kom til kaffe klokka 17, vi andre var der alt til middag klokka 14.

Det vart ein flott dag, med sang, musikk, Ålgårds-kahoot og mykje kaker til kaffe, gryterett med ris til middag. Hyggeleg å treffe folk, ikkje minst for meg som ikkje særleg ofte lenger tek meg ut, men trivst godt i kråa mi heime med bøker og pc rundt meg. Eg er ikkje lenger så glad i å gå i trapper, og i Lyngdal er det trapper for å kome opp til stova. Men med godt gelender gjekk det rimeleg greitt både opp og ned. Reidun er god sjåfør, no når vi bare har ein bil er det helst ho som kjører.

Når vi møtest og det er kome nytt Varhaugbuen, har Brit ofte med seg både det og Kyrkjelydsblad for Hå. Sjølv om eg aldri har budd i Hå, likar eg å lese dei fine blada.

Til sommaren planlegg vi slektsstevne på Åpta. Margunn arbeider med ei bok med tekstar om slekta og oversyn, vi er mange etterkomarar av Selma etter kvart. Målet er å ha boka ferdig til samlinga første helga i juli.

I kveldens sending i Valle Radio hadde Ørnulf Hasla eit innslag om at landskappleiken kjem til Hovden i 2026. Eg fekk dessverre ikkje med meg programmet i radioen i kveld, men her er det eg gjekk glipp av:

Program onsdag 17.april

Ansvarleg Ørnulf Hasla

Teknikar Rolf-Erik Homme

19.00 Tankar frå Bibelen med Torfinn Brokke

19.00 Kommunen informerer med Magnus Berg, leiar teknisk avd.

20.00 Reprise frå 1 påskedag, konsert og info om landskappleiken som skal arrangerast på Hovden i 2026.

21.00 Ørnulf tek oss med på ei musikalsk reise til haustfesten i Minot Nord Dakota gjennom 20 år.

I kveld hadde Valle Radio eit dystert tema som vart godt belyst av Knut Størdal, universitetslektor ved NTNU og kyrkjemusikar i Trondheim. Der har dei teke opp studentar til studiet, men dei får ikkje sette det i gang, for dei har ikkje fått finansiering. Eg fekk ikkje med meg kor mykje pengar det er snakk om, eg veit ikkje om dei sa det.

At ein ikkje skal ha kyrkjemusikarutdanning i Trondheim, kyrkjehovudstaden med vår einaste katedral, det heng ikkje på greip. Det var passande at samtalen vart avslutta med O, Mensch, bewein dein Sünde Gross, ein orgelkoral av Bach: Å menneske, gråt over synda di.

Knut Størdal, som var organist under Salmeboka minutt for minutt og den gongen spelte 128 salmer gjennom tre døgns salmemaraton, ønskte at Postludium skulle ha det halvtimelange stykket Miserere av Arvo Pärt, ein estisk samtidskomponist. Det hadde eg nok ikkje høyrt om det ikkje var i Valle Radio. Han sa at det fekk pulsen til å slå rolegare, eg veit ikkje om det skjedde, for dette var eit moderne stykke der komponisten meir er ute etter klangar enn etter melodiar, slik eg høyrde det. Klangane var klokker som kunne leie tankane til kyrkjeklokker.

Han sa at han vart med i Valle Radio for å kunne seie noko om at ein ikkje må legge ned utdanninga i kyrkjemusikk i Trondheim, det er vanskeleg å kome i gang att om ein legg ned. Eg er samd med han i det,

Veret i dag kunne nok kallast rennedrev, for det var snø og kuling og lite som minna om vår. Når vi har hatt bare vegar mest sidan nyttår, så er det uvant å kjøre på glatt føre att, og Reidun var til Mandal to gonger i dag. Først klokka 9.30, då skulle ho førebu formiddagstreff på Mandal bedehus klokka 11. Der var dei to predikantar, Åge Nygård og kona, fem komitemedlemmer og 11 andre, som trossa rennedrevet og fann vegen til bedehuset. Så var det Norma kvinneforening i kveld, då brukar dei vere 12, men i kveld var dei bare åtte.

I morgn kveld er skal det visst vere basar, men den droppar vi, rennedrevet skal visst vare også ut over morgondagen. Mange har skifta til sommardekk, eg fekk melding frå verkstaden om at dei meinte at eg burde gjere det no, men eg var jo glad at det ikkje var gjort tidlegare.

I går fekk eg ein telefon frå Ihme Bygg. Eg hadde sagt at vi også ville få lagt nytt golv i løa då dei var var her og la isolasjon og kledning på huset vårt. No lurte Christian Ihme på om eg framleis ville få lagt nytt golv, då kunne det høve å gjere det no i staden for til hausten, for det hadde vore godt å ha innearbeid ein slik dag. Så då kom dei i dag klokka 7.00 og tok fatt på jobben.

Gilead er tittelen på ein roman av Marilynne Robinson. Ho blir omtalt som amerikansk litteraturs grand old lady, og boka er den første i ein serie på fire. Dei handlar om livet og slekta til to aldrande pastorar i Iowa og første boka, som eg held på med no, er forma som eit brev frå bestefar-pastoren til barnebarn-pastoren. Det er eit langt brev, episodisk med mange digresjonar og fleire både humoristiske og tankevekkande episodar.

Boka kom på norsk i 2022 på Cappelen Damm forlag og er omsett av Kjell Olaf Jensen. Å omsette bøker krev ikkje bare språkleg kompetanse, men også kjennskap til miljøet boka handlar om. Når forfattaren nemner songar som blir nyttta til gudstenester, bør dei etter mi meining omsetjast til rett sangtekst på norsk, eller stå med den engelske tittelen. På side 99 nemner han Korset vil jeg aldri svike og Tidenes klippe. Den første er velkjent, men den andre trur eg ikkje mange har høyrt. Eg tenkjer at i originalen stod det Rock of Ages, på norsk heiter den jo Klippe, du som brast for meg.

Ettersom eg vart sitjande med denne boka, høyrde eg ikkje på Valle Radio, som jo hadde sending både i går kveld og i kveld. Her er programma for dei to dagane:

tysdag 12. mars

Ansvarleg og teknikar Siri Johannessen

18.00 Kvarteret

18.15 Over en åpen bibel med Hans Johan Sagrusten via Norea Mediemisjon

18.30 Sangtimen

19.30 Timen med

– Leif Kvinlog frå Setesdal Sogelag : Setesdal og setesdøler

– Jarle Haugland, daglig leder i Tro & Medier http://troogmedier.no/

20.30 Postludium: Egil Hovland

21.00 Kyrkjebakken

onsdag 13. mars

Ansvarleg Ørnulf Hasla

Teknikar Rolf-Erik Homme

Telefonvakt Ingeborg Åkre Løyland

19.00 Tankar frå Bibelen med Torfinn Brokke

19.30 Kommunen informerer med Marit Jaabæk Brokke, rektor Valle skule

20.00 Lokal time

– Leif Kvinlog om konserten med Jon Solberg og Anders Røine på Hovden grendehus i påska

– Trihøgt lopt på Heddi. Samtale med leiar av Setesdal bygningsvernsenter Anders Dalseg og eigar av prosjektet Arne Holskog

21.00 Opi sending med Jorunn Lund Harstad og Kåre Rike. Tlf: 41776666

Program tysdag 5. mars

Ansvarleg og teknikar Siri Johannessen

18.00 Kvarteret

18.15 Over en åpen bibel med Hans Johan Sagrusten via Norea Mediemisjon

18.30 Sang- og musikktime

19.30 Timen med

– Basar og påskemåltid i Valle: sogneprest Toralv Frøysaa Lie m.fl.

– Kven vart matambassadør? Kari Kleivset frå AFK https://agderfk.no/prosjekter/fora-matregion-agder

– Kvinnetreff i kyrkjekjeddaren 8. mars: Aud Skagestad og Reidun Skjellanger

20.30 Postludium ved Niklos K. Besteland

21.00 Kyrkjebakken

Så skriv vi mars, og første onsdag i mars blir det program i Valle Radio med Ørnulf Hasla som programleiar og Rolf Erik Homme som teknikar.

Program:

19.00 Tankar frå bibelen med Torleif Harstad.

19.30 Komm.info Med Gunn Margit Homme, rådgjevar Valle kommune.

20.00 Aktuell time

med Kim Rysstad nominert til spelemansprisen.

Kristian Landmark og Margit Dale, dokumentar om Setesdalskulturen.

Norsk folkehjelp i Setesdal, Birgit Homme Harstad fortel om førstehjelskurs.

21.00 Kristin Og Ørnulf i Studio

Vi ringer til nokon vi har lyst til å tale med.

Med skotårsdagen i dag går vi over i vårmånaden mars. Då er det altså på tide å seie farvel, vinter. Her sør i landet er det bart no, men vi skal jo ikkje langt opp i Agder før det er kvitt. Så om du les mitt farvel til vinteren og har det kvitt ute, så kan du jo vurdere å kome ein tur sørover til bar mark.

Eg kom til å sjå litt på artiklar på Setesdalswiki, og ser at vi har 96152 artiklar no i kveld, 1. februar hadde vi 96044, det betyr at vi klarte 108 nye artiklar i februar. Det er mindre enn i januar, men så er jo månaden to dagar kortare.

I går hadde eg ein telefon frå ein som har fått i oppdrag å undersøke om det er råd å lage ein wiki for Holla, han snakka om at planen var å kalle det Hollapedia. Han ville vite litt om korleis vi gjekk fram då vi starta. Der var det eit historielag som ville gå i gang, dei hadde gitt ut mange årbøker, men tenkte at dei ville nå lenger om dei heller la stoffet ut på nett, billigare ville det også vere. Det vart ein lang og god samtale, så eg vonar dei kjem i gang etter kvart. Elles er det ikkje så mange som lagar slike lokale leksikon. Men programvaren litt der og kan nyttast fritt av alle, så det er ganske så rimeleg å kome i gang. Webhotell og slikt kan kome på ein tusenlapp i året, samanlikna med kva det kostar å lage ei bok, så er det jo ingenting.

Å lage leksikon er kanskje ein vinterhobby, så vi får no sjå om vi får til noko når det no blir vår. I alle fall seier eg det ein gong til, for alle gode ting er tre: Farvel, vinter.